Brein
Wat hebben chakra's en verslavende middelen met elkaar te maken? De hersenen, dat is toch ons verstand? Waar zitten emoties? Deze vragen komen aan bod op de volgende 6 pagina's. In a nutshell staan hier de hoofdroutes van het brein met het lichaam.
Emoties-brein-lichaam-gedrag-hormonen 
Alles wat leeft, is er op ingericht om zelf te bestaan én om als soort voort te bestaan. Hierbij is de omgeving van essentieel belang. Al het leven heeft daarom systemen ontwikkeld om te reageren op mogelijkheden én gevaren in de omgeving. Dit gebeurt automatisch en intuïtief, ook bij mensen is dat grotendeels zo. De hersenen geven aan, wat we moeten gaan doen. Daartoe geven ze een seintje aan de hypofyse, die een hormoon afgeeft dat het lichaam aanzet tot actie. De belangrijkste hormonen zijn 1. om energie te krijgen; eten 2. voortplanting, liefde en 3. om gevaar het hoofd te bieden door vechten of vluchten. De meest omvangrijke systemen in het lichaam hebben met deze 3 'taken' te maken. Verder moet men zorgen water te kunnen drinken en lucht uit de omgeving binnen te krijgen. De systemen daarvoor zijn minder uitgebreid. Dit heeft er mee te maken dat het een kwestie is van leven of dood, je móét in de buurt van water en lucht zijn. Ook de lichaamstemperatuur is afhankelijk van de omgeving en moet regelmatig op peil gebracht worden. De regeling van al deze zaken gebeurt vanuit het midden van het brein, in het meso-corticolimbische systeem. De manier waarop de zaken binnen de verschillende systemen worden aangepakt heeft onderling duidelijke parallellen. Dit maakt het makkelijker om te begrijpen hoe ze werken. Ook onze dierlijke voorouders hebben systemen voor deze functies, deels vergelijkbaar met de menselijke, deels anders, aangepast aan de mogelijkheden en gevaren in hùn omgeving.
Circuits en lichaamsassen van het motivationeel systeem
De hypofyse hangt aan het mesocortico-limbische systeem, ook wel het morivationeel systeem genoemd. Dit systeem haalt informatie op vanuit de rest van de hersenen. Dat zijn ervaringen van vroeger die in het geheugen zijn vastgelegd met een label: 'succesvol' of 'onsuccesvol': lekker of vies; fijn of verdrietig; geweldig of iets om boos-of-bang van te worden. Wij nemen deze labeling gewaar in de vorm van emoties. Emoties zijn vooral gekoppeld aan ervaringen op het gebied van de liefde of van gevaren. De ervaring van 'lekker' of 'vies' noemt men meestal niet een emotie, maar je zou ze er beter wél toe kunnen rekenen. Het eetsysteem vraagt net als de andere twee systemen energie, actie en aandacht. Uiteindelijk moeten deze tegen elkaar worden afgewogen.
Als er een kans is dat je later veel gevaren het hoofd moet bieden, dan wordt je er van binnen-uit toe aangezet om daar alvast op jonge leeftijd mee te oefenen Dit oefenen met gevaar en spanning, wat ook bij dieren te zien is, soms zelf uitgelokt in spel, krijgt een koppeling met een positieve emotionele bekrachtiging ('beloning'), als het slaagt. Positieve en negatieve ervaringen leiden tot leren en groeien. Zo wordt een uitgebreid repertoire ontwikkeld, dat later van pas kan komen. Geleidelijk wordt de controle vanuit de prefrontale kwabben vóór in de hersenen over het emotionele gedrag groter en gaat men zichzelf regels opleggen. Deze kwabben zijn met 24 jaar volgroeid.
Groeien tijdens slaap 
De epifyse ligt meer achterin het brein dan de hypofyse. Het geeft slaaphormoon af. Slapen dient om de ervaringen van overdag te kunnen opslaan en te ordenen, zonder dat er steeds nieuwe ervaringen tussendoor komen. Na het ordenen kan het lichaam groeien, hersenverbindingen versterken of verzwakken, zodat we een volgende keer nog beter in staat zijn een goede reactie te geven. Je leert geleidelijk aan wàt veilig is en wààr je voor moet oppassen. Behalve dat het brein gevuld raakt met beelden, kunnen er nóg fundamentelere aanpassingen plaats vinden, namelijk dat de instellingen van de hormoonsystemen-zèlf veranderen. De hormonale 'instellingen' zijn heel precies afgesteld. Daarom houdt men meestal lang min of meer hetzelfde gewicht en is afvallen zo moeilijk. Wanneer één van de 3 hypofyse-systemen in de knel komt, bij voorbeeld als er lang heel weinig voedsel te vinden is, dan kan het brein zich daaraan gaan aanpassen. Het lichaam kan dan bij voorbeeld ingesteld raken op minder activiteit of op een andere vorm van vetopslag. De 'instellingen' kunnen dus bij hongersnood gaan veranderen (dit laat onderzoek naar de Amsterdamse hongerwinter zien). Het is vergelijkbaar met de situatie dat iemand veel gevaar of stress heeft ervaren en dan extra alert wordt op gevaren. Overigens lijkt het brein ook zonder acute noodsituaties de 'instellingen', afzonderlijk én onderling, aan te passen aan de ervaringen van de afgelopen dag en uit het verleden. Andere 'instellingen' leiden tot ander gedrag, zelfs soms tijdens het leven tot een andere 'persoonlijkheid'.
Dagelijks
We kijken rond naar wat we nodig hebben, vergelijken de omgeving met de opgeslagen vroegere ervaringen. Er ontstaat meestal een ritme waarin alle behoeften aan bod komen; dit is het duidelijkst bij dagelijks slapen en trek krijgen om te gaan eten. Dit ritme is grotendeels van binnenuit bepaald, de dagelijkse trek, maar enige invloed hierop is er natuurlijk ook. Minder bewust zijn we van voortdurende aanwezigheid van de emotionele processen, dat we permanent opletten of onze omgeving ons gunstig óf vijandig gezind is. Er lijkt zelfs een innerlijke behoefte te zijn de emotionele circuits regelmatig te activeren, misschien bij wijze van oefening. Deze activering vindt niet alleen plaats door werkelijk iets te doen, maar kan ook ontstaan door te kijken, door inleving en mee te leven. Dit verklaart dàt we graag t.v. en film kijken en ook waarnáár.
Chakra's
De Oosterse geneeskunde kent energiepunten in het lichaam. Deze 'chakra's' verbinden hormonale en neurale stelsels. Afgaand op de omschrijving komen de onderste drie chakra's overeen met de drie systemen voor 1. eten, 2. liefde en 3. bedreigingen het hoofd bieden. De bovenste vier chakra's integreren op verschillende manier de onderste drie. Bij de chakra's horen bepaalde kleuren.
Kroonchakra epifyse
Voorhoofdschakra hypofyse
Keelchakra communicatie
Hartchakra adem, hartslag
Zonnevlechtchakra gevaar het hoofd bieden
Heiligbeenchakra seksualiteit, liefde
Basis- of wortelchakra energie, voedsel
Oosterse wijsheid is het nastreven van evenwicht ván en tússen de chakra's.
'Het lijden en de pijn kunnen bitterheid en boosheid veroorzaken óf wijsheid;
Zij die het lijden en de pijn gebruiken voor wijsheid, worden heiligen'.
Dat het zoeken van evenwicht belangrijk is, zal ook blijken uit de verdere neurobiologische kennis, die op brnsoc. staat.
Evolutie van planten en dieren in hun omgeving
Planten scheiden alkaloiden af gericht op de omgeving. Deze biochemische stoffen dienen bij voorbeeld als lokstoffen, of om hen bedreigende micro-organismen te vernietigen. Net zoals bij deze vroege levensvormen uit de evolutie, lijken ook bij mensen en dieren alkaloiden een rol te spelen bij de wisselwerking met de omgeving.
Verslavende psychotrope stoffen 
Het zenuwstelsel met het brein is het 'van top tot teen' communicatie-systeem van het lichaam. Electro-magnetische pulsen én biochemische stoffen zorgen voor het doorgeven van signalen. De verslavende alkaloide psychotrope stoffen 1. nicotine, 2. opiaten, 3. cocaïne en amfetaminen leggen verbinding met dezelfde systemen als die voor 1. eten, 2. liefde, voortplanting, 3 'gevaar het hoofd bieden'. Het wordt weleens vergeten, maar 'het lichaam maakt zijn eigen drugs'. In het meso-cortico-limbische systeem zitten belangrijke ontvangstpunten (receptoren) van deze systemen, die normaal gesproken door stoffen van binnenuit worden gevuld. Gezien de impact van deze over-bekende psychotrope biochemische stoffen is het eigenlijk wel logisch dat deze een hoofdrol blijken te spelen in belangrijke systemen. Omdat de 'exogene' verslavende stof in dezelfde receptoren past als de 'endogene' signaalstof van al of niet geslaagd gedrag van een bepaald type is, hebben de stoffen hun karakteristieke effecten. Het erbij behorende gedrag hoeft eigenlijk niet per se plaats te vinden voor het effect. Dus geven deze stoffen een korte route naar bepaalde emoties, een 1. lekker, 2. orgastisch of 3. succesvol gevoel, zonder veel inspanning. Een 'maar...' is natuurlijk, dat het binnenste van het brein-zèlf dit niet zal herkennen als iets wat van buiten komt, dus niet als 'onnatuurlijk', met het mogelijke gevolg dat de 'instellingen' gaan veranderen, waardoor de afstemming met de omgeving zoals die wàs, verandert en 'inadequaat' kan worden. In alle dagelijkse, cyclische systemen spelen endogene verslavende stoffen een hoofdrol. De exogene stoffen voor de slaap zijnde benzodiazepines.
Motivationeel systeem, de frontale kwabben en de kleine hersenen
Het gebied van het motivationeel systeem bevindt zich midden in de hersenen op de top van de hersenstam. De kleine hersenen achter-onder zijn betrokken bij beweging. Evolutionair nieuwer zijn de frontale kwabben voorin: de contole- of besturings-systemen.
De groep, de maatschappij, godsdienst
Veel dieren zijn niet alleen met elkaar verbonden voor de voortplanting, maar zijn ook verbonden als groep. In groepen levende dieren, mensen dus ook, hebben niet per se een individuele overlevingsdrang, maar wel een intuïtie om bij te dragen aan het voortbestaan van de familie, groep, gemeenschap, soort. Endogene opiaten spelen niet alleen bij de voortplanting een belangrijke rol, maar ze zijn ook een rol gaan spelen in de verbintenis met andere dieren of mensen. Een gevoel van verbondenheid, met wie, bij wie zijn we veilig zijn en voor wie op te passen ontwikkelt zich gedurende het leven. Hierbij speelt het verstand een rol, maar vooral de emotionaliteit. Via godsdienst, taal en muziek vindt onderlinge afstemming hierover plaats op (vooral) een emotioneel niveau. Verbinding tussen neuroscience, denken over 'het verstand' en de maatschappij is te vinden bij Spinoza (1632-1677) en bij Coornhert (1522-1590). De mens heeft het vermogen ontwikkelt de directe reacties uit te stellen en na te denken. Hierdoor (zie ook Damasio en Damasio&Lamme) en door de flexibiliteit en variabiliteit van de mensen kunnenn deze het eigen bestaan meer beïnvloeden dan de dieren.
Zie voor sociale hersenen: Publieksdag Hersenstichting 13 oktober 2011 Sociale Hersenen