Samuel Hartlib, ook Hartlieb (Elbing (Pruisen, nu Polen), ca. 1600 - Londen (Engeland), 1662), Hartlibians en Hartlib-papers
Hartlib was een veelzijdig Duits-Britse wetenschapper. Als actieve promotor en een deskundige schrijver op vele gebieden, was hij geïnteresseerd in wetenschap, geneeskunde, landbouw, politiek, en onderwijs. Hij vestigde zich in Engeland, waar hij huwde en stierf. Hij was een tijdgenoot van Robert Boyle die hij goed kende, en een buurman van Samuel Pepys.
Hartlib had in de tijd dat de puriteinen aan de macht kwamen in Engeland een uitgebreid netwerk van geloofsgenoten en sympathisanten in heel Europa. Zijn hoofddoel in het leven was kennis verwerven en verspreiden. Hij schreef met alchemisten, filosofen, godsdienstleiders tot en met herenboeren. Zijn verloren gewaande correspondentie werd teruggevonden in 1945 en wordt tegenwoordig gehuisvest in een speciale "Hartlib Collection" aan de Universiteit van Sheffield in Engeland. Hij had in het tijdperk van de Commonwealth contact met iedereen die iets op intellectueel gebied betekende en was verantwoordelijk voor octrooien, het verspreiden van informatie en het bevorderen van onderwijs. 
Hij gaf ontwerpen voor calculators, dubbel-schriftinstrumenten, zaad-machines en belegeringstoestellen door. Hij introduceerde de ideeën van Comenius in West-Europa. Zijn brieven, in het Duits en het Engels, zijn nog steeds onderwerp van studie.
Hartlib had als levensdoel "het registreren van alle menselijke kennis en die ter beschikking te stellen voor studie aan de gehele mensheid“. Zijn werk is vergeleken met moderne internet-zoekmachines.
Adam Boreel en Samuel Hartlib
Rond 1646 richtte Boreel een vrijspeekcollege op. Tot Boreels medestanders behoorden Peter Serrarius, een millenniarist en chiliast, Baruch Spinoza, die met een aantal Collegianten contact had, nadat hij was verstoten door de Amsterdamse Joodse gemeenschap, en Henry Oldenburg, de secretaris van de Royal Society. De aanhangers werden ook wel Boreelisten genoemd. Andere Boreelisten waren Daniel van Breen, Michiel Coomans, Jacob Otto van Halmael en de Mennoniet Galenus Abrahamsz de Haan, een chemicus.
Boreel stond ook in contact met de Schotse irenische theoloog John Dury en Jan Amos Comenius. Het geleerde gezelschap was een randgroep. Ze schijnen vertegenwoordigers te zijn van de Derde Macht en ondernamen pogingen om het protestantisme op een lijn te krijgen met wetenschappelijk scepticisme.[6] Er was aan beide zijden van de Noordzee veel belangstelling voor Boreels werk; hij werd verschillende keren in Engeland uitgenodigd in de periode 1655-1660. Opvallend genoeg was het tijdens het bewind van Oliver Cromwell, op zijn eerste bezoek, dat hij in de gevangenis gezet werd wegens zijn ideeën. Bij latere bezoeken was dat geen probleem. Hij behoorde tot de kring van correspondenten rondom Samuel Hartlib, de "Hartlibians".