Boeken uit de Bibliotheca Philosophica Hermetica


Website van de bibliotheca http://www.ritmanlibrary.nl/


Hermes Trismegistus
(gold in de Renaissance als een tijdgenoot van Mozes)
Het woord 'Hermetica' slaat op de Egyptische wijze Hermes Trismegistus. Hij legt zich o.a. toe op alchemie, wat enerzijds een chemische kant heeft gericht op chemische omvormingsprocessen en anderzijds een manier van denken die ook op de mens kan worden toegepast, waarbij gezocht wordt in de schakels van psychologische zuivering en omvorming.

Philosophica in de lijn van Hermes Trismegistus werd voortgezet door de Italiaanse Ficino (1433-1499), die verbonden was aan het Hof van Cosimo de Medicis en Paracelsus. Corpus_Hermeticum_1643_in_het_NederlandsHij vertaalde in 1471 het Corpus Hermeticum.  Ook de Rozekruizers voelen zich verbonden met deze stroom van kennis. Tussen 1614 en 1616 verschijnen drie manifesten Fama fraternitatis, Confessio fraternitati' (in Kassel) en in 1616 in Straatsburg de 'Chymische Hochzeit' van C. Rosenkreutz.

De zoektocht  naar de 'Steen der Wijzen', de Wereldziel, zal uiteindelijk leiden tot het aanwijzen van 'zuurstof' als de Steen. Ook het zoeken naar het maken van goud en de belangstelling voor Kabbala moet in dit licht worden gezien. Ook fysische wetenschappelijke inzichten, die hedentendage gelden als 'waar', zoals de inzichten van Boyle en Newton, stammen uit deze traditie van het zoeken naar universele kennis. Op het niveau van toepassing op de mens heeft het een universalistische strekking: alle mensen delen eenzelfde fysische basis.

De 'Weg van 'Gnosis' ofwel de 'Weg van Hermes' leidt naar dit uiteindelijke doel: de ervaring, die niet geleerd kan worden, maar slechts persoonlijk beleefd (gnosis), BPH-gids, pg. 6.

Daarom is iemand die Gnosis heeft, iemand met iets van boven in zich.
Als hij geroepen wordt, hoort hij, antwoordt hij. Hij keert zich tot Hem, die hem roept en stijgt naar hem omhoog.
Hij weet, wat het betekent, dat hij geroepen wordt.
Nu hij de Gnosis heeft, volbrengt Hij de wil van Hem, die hem geroepen heeft, hij begeert Hem te behagen.
Hem wordt rust geschonken, hij eigent zich zijn naam toe.
Wie zo Gnosis bezit, weet vanwaar hij komt en waarheen hij gaat.

Het inzicht in de eenheid van de mens met het heelal met de mens, leidt ertoe dat de kennis van het heelal ook van toepassing moet zijn op de mens en omgekeerd dat kennis van de mens ook van toepassing moet zijn op het heelal.



Belangstelling in de 17e eeuw in de Nederlanden/Amsterdam
Govert Snoek De Rozenkruisers in Nederland: voornamelijk in de eerste helft van de 17e eeuw; Rozekruis Pers,Haarlem, 2006


In de Nederlanden is ook belangstelling. Er verschijnen:

Hermes Trismegistus uitgegeven door Nicolaas van Ravesteyn voor Ysbrand Reiwertsz la Burgh

Van Böhme
Böhmes 40 vragen van de ziel; Psychologia vera; Latijn; uitgever Johannes Janssonius, Amsterdam,1632
Morgenröte, 1634
3 Principien, uitgever C. Conradus, Amsterdam, 1660
Mysterium_MagnumMysterium Magnum (zie rechts), uitg Joh Janssonius, Amsterdam, 1640

Verdere boeken in deze lijn:
het werk van Comenius (uitgegeven door Christoffel Cunradus, Egelantiersgracht)

Er is belangstelling voor dit werk bij de dichter Spiegel, die Trismegistus noemt in zijn'Hertespiegel'; sinnepoppen_covermogelijk verwijst het voorblad van Roemer Visschers (en etser Claes Jansz Visschers) 'Sinnepoppen' naar een Rozenkruizersets.

De Amsterdamse schilder Torrentius wordt in de 20-er jaren veroordeeld vanwege 'Rozekruizerij' en in de gevangenis bezocht door Scriverius (Schrijver), die tot Roemer Visschers kring behoorde. Hoewel Coornhert de Rozekruis-manifesten niet kon kennen, wordt zijn denken wel verwant beschouwd aan dat van Ficino. Zijn leerling Goltzius wordt ook in verband gebracht met de Rozekruizers.

Beschermheren zijn: Van Beyerlandt voor Böhme en Louis en Laurens De Geer voor Comenius

Indeling Bibliotheca Philosophica Hermetica
Christelijk-hermetische gnosis is het verbindend element tussen alle verzamelgebieden van de BPH
Indeling Bibliotheca (gids BPH: Hermetica Open, 5 euro)
Hermetica
Alchemie
Mystiek
Rozenkruisers
Gnosis & Westerse esoterie

Selectie uit de (onder)afdelingen en auteurs op basis van de Gids en al tegengekomen i.v.m. Spinoza (dus van vóór 1677))
Hermetica Vroege middeleeuwen o.a.
Boetthius (ca. 480- ca 525)
Hermetica 16e-18e eeuw o.a.
Paracelsus (1493-1541)
John Dee (1574-1637)
Jan Amos Comenius (1592-1670)

Alchemie
Westerse Alchemie 16e en 17e eeuw
Heinrich Khunrath (1560-1605)
Robert Boyle (1627-1691)
Isaac Newton (1642-1727)

Mystiek
Mystiek Moderne Devotie
Geert Groote (1340-1384)
Thomas á Kempis (ca 1380-1471)
Mystiek en spiritualisme 16e eeuw
Caspar Schwenkfeld (1489-1561)
Sebastian Franck (1499-1556)
David Joris (1501-1556)
Sebastiano Castellio (1515-1563)
Mystiek en piëtisme 17e eeuw
Jacob Böhme (1575-1624)
Abraham von Franckenberg (1593-1652)
Antoinette Bourignon (1616-1680)
Johann Georg Gichtel (1638-1710)
Mystiek Soefisme

Rozenkruisers
Rozenkruisersmanifesten
Fama fraternitatis, Confessio fraternitatis en Chymische Hochzeit (1614-1616)
Rozenkruisers Overige auteurs 17e eeuw
Robert Fludd (1574-1637)

Gnosis & Westerse esoterie
Gnosis
De Nag Hammadibibliotheek

Esoterie
Graal
Katharisme : kettergeschiedenis
Kabbala
Judaïca
Vrijmetselarij

Standaardwerk over: R.F. Goulds History of Freemasonry
Tempeliers